In de Islam is onlangs de Ramadan begonnen. In moslimgemeenschappen – in Zeeland zo’n zesduizend mensen – betekent dit een maand lang sober leven en vasten tussen zonsopkomst en zonsondergang. Dankbaarheid voor dat wat je het jaar door ontvangt en extra aandacht voor minder bedeelden staat centraal. Wat de vorm betreft lijkt het wel een beetje op de vastentijd in de aanloop naar Pasen die de laatste jaren, ook in Protestantse kringen, onder christenen weer meer aandacht krijgt. Wat de inhoud betreft zijn er naast enkele overeenkomsten ook grote verschillen. Vooral omdat in de 40-dagentijd, de vastentijd in de christelijke kerk, het accent sterk ligt op concentratie op de lijdensweg van Christus.
De Ramadan wordt afgesloten met het Suikerfeest, al vinden sommige moslims de naamgeving een beetje banaal. Alsof je in de kerk Kerst het kalkoenfeest zou noemen. Het is in elk geval een dag van uitbundig feestvieren waarop de soberheid van de vastenmaand wordt achtergelaten. Wat het Suikerfeest met Pinksteren te maken heeft? Eigenlijk niets totdat – bijna onopgemerkt, zo gaat dat tegenwoordig nog wel eens met uitingen van de kerk – een aantal weken geleden aartsbisschop Wim Eijk van Utrecht en Protestantse kerk synode voorzitter dominee Karin van den Broeke van Wissenkerke aangaven dat er niets op tegen is om bijvoorbeeld de tweede Pinksterdag als ‘christelijke’ feestdag in te leveren en dan de feestdag van een andere traditie te verbinden met een nationale vrije dag.
Ik vind het niet alleen een prima plan, ik ben ook erg blij met het initiatief van bisschop en preses. In een tijd waarin – internationaal maar ook in ons eertijds tolerante kikkerlandje – begrip en tolerantie tussen bevolkingsgroepen nogal eens onder druk staan is dit tenminste een voorstel voor een symbolische ruil van formaat. Ha, ha, ha schamperden critici direct. De kerken? Wat denken ze wel, die gaan daar al lang niet meer over. Tuurlijk niet, in een aantal decennia heeft de kerk wel geleerd zich bescheiden te uiten. Maar als de wortel van feestdagen in de liturgie van de kerk ligt mag je daar toch nog wel iets van vinden lijkt me. En eerste stappen zetten om bruggen te slaan naar verzoening en meer tolerantie bevolkingsgroepen lijkt me ook niet verkeerd. Sterker nog, is dit niet corebusiness van de kerk?
Inmiddels hebben anderen (Lody van de Kamp, Herman Koetsveld en Enis Odaci) het idee al een beetje uitgewerkt en ik word er wel enthousiast van. We leveren tweede Pinksterdag in en het Suikerfeest (overigens op een steeds verschuivende datum door het jaar heen, dit jaar vrijdag 17 juli) komt in onze agenda’s als nationale vrije dag. We pakken die dag van uitbundig en vrolijk delen samenleving breed op, vooral met mensen die het minder hebben. Overal zijn gezamenlijke maaltijden, nodigen buren elkaar op de koffie (wellicht een combi met de nationale burendag?) zijn er initiatieven om verschillen in inkomen en welstand, in elk geval die dag, geen rol te laten spelen. Een dag van hoop en vertrouwen dat het anders kan.
En dan ook gelijk inleveren van de tweede Paasdag. En in de plaats daarvan vieren we eind september/ begin oktober samen met de Joodse traditie Jom Kippoer, grote verzoendag. Een dag waarop verzoening tussen mensen wordt gezocht. Allereerst een bezinning dag, persoonlijk of in de gemeenschappen waarin je woont, leeft, werkt. Wat heb ik, wat hebben wij er van gemaakt in de achterliggende tijd? Wat valt er te verbeteren, recht te zetten, goed te maken? Onderling, naar anderen toe. En natuurlijk dient zo’n dag te worden afgesloten met een feestelijke maaltijd. Op televisie zie ik op de vooravond van deze vrije dag de specials van EO familiediner of een meer commerciële variant al voor me…
En kan dan helemaal niemand meer iets doen op tweede Paasdag of tweede Pinksterdag? Ja natuurlijk wel. Een extra Paaszangdienst om 19.00 uur of een ringrijwedstrijd, het is allemaal mogelijk. En de meubelboulevards kunnen ook gewoon open. Dat wordt niet belemmerd door het feit dat deze dagen geen nationale vrije dagen meer zouden zijn. Kijk maar naar Walcheren. Daar is nog altijd “Pienkster drie” op dinsdag na Pinksteren een bekend fenomeen. Verschillende ringrijderij-verenigingen organiseren op die dag een wedstrijd. En er wordt vrij voor genomen of vrij voor gegeven, door sommigen.
PZC Monnikenwerk, juni 2015